Dear Prototaloy,
Akong kaagi sugdan natu sa nag trabaho pako diri sa usa ka sikat
nga planta ni adtong tuig 2012. Dalaga
pako adtong panahuna, 18 anyos ang panoigon. Naa koy mga barkada, 7 mi kabuok. Kung wala ko, mingaw sila kay may pagka boangon
og kwela kaayo ko, tanan baba nila waka jud matag oras mag uban mi. Naay usa ka
adlaw ana sweldo namo, nag withdraw mi sa among sweldo sa ATM, pag human nako ug
linya ni duol akong mga barkada, nang hangad nga mag tagay daw mi. Siempre walay binuhi atong panahona, uban sad
ko.
Unya, naa koy mga problema adto nga time kabalo na ako mga barkada
tungud sa akong parents nga nag bulag kay nangabit man akong papa. Unya mga ala-una na ga sige pa gihapon ug shot,
wala nay jeep nga masakyan pa uli. Gi
pugngan ko ni Erma kay mura daw ko ug others. Ni sabay nalang ko bisag lawom na
ang kagabhion. Pamahala na kay na sugdan naman, bahala na si batman! .
Unya si Erma ni duol nako ni ingon siya “bayot mo uli nako kay
kapoy na.” Ako siya nga gitubag “dawbi
ako paabota sa nga makasakay ko sa jeep”, ug nitubag sad sya nga “OK”. Ni
hunong nami ug disco kay disco man to among gi adtuan. Ni abot nag 1 ka oras wala
nay jeep nga niagi. “Bayot patay jud ku
ani sakung mga iyaan nga wala pako mauli mo report nasad to sila sa akong mama
nga BARKADISTA nako.” Gikataw-an ko ni Erma,
“ Sos bayot karun rani happyhappy lang ba nga daku tag kita. Ayaw kabalaka naa
bitaw si Mark oh.” “Mark ayaw bya-e si Chacha
ha.” Ni pasalig sad si Mark, Pero na abtan nami oras wala pa gyapun, ako nalang
sila gipalakaw, unya ako nag pabilin sa dalan kauban si Mark ug iyang mga ig-agaw.
Abi nako safety nako nila. Ni ingon pa si Mark nako “Cha sa house nalang ta
tulog.” Ingon ko “huh!” Naa si Dian didtu
barkada nako iya manghod man. Ingon siya
“ouh naa.” So gi sunod nalang ko adtu, igka momo naku iya ko gi alalayan. Sa
akong ka hubog wala ko kahibalo na abot nami sa ila balay.
Unya mga 3 am nakamata ko nga wala nakoy tapot sa lawas, napaak nako
akong baba, naka sulti ko “oh my god! Naay nahitabo namo ni Mark??!!!” Huhuhu
unsaon ko man ni pag atubng sa akong barkada ugma nga naay nahitabo namo sa iyang
kuya. Shit, nag dali-dali ko ug ilis og kuha sa akong bag, nag hinay-hinay kog
lakaw nga di siya makakita. Unya ni lakaw
ko nga walay saba. Naabot ko alas 4 sa balay sa akong iyaan. Ni deritso ko sa
balay sa amung gi sak-an nga kami ra sa akong ig-agaw. Ni tiwas ko ug katulog.
Kapoy kaayo ko unya sakit aku lawas. Nakamata nalang ko mga ala 7 am na wala na
ko ka duty . Pag tan-aw nako sa akong cellphone naa nay mga text ni Mark, asa
daw ko na paingun, kay iya daw ko gipangita. Ako rang gi replayan nga nia nako
sa amo-a tulog man gud ka maong ni uli nalang ko. Ni ingon siya “namukaw unta
ka kay gi hatud tika.” Ingon sad ko naulaw ko ug disturb, samot na sa atong nahitabo
unsa may ako ika atubang aning Dian?” Ana sya “ay sos ako bahala sa imo.”
Unya na abot ang pila ka adlaw namung text-text ni Mark mura namig
kami, sukad sa naay nahitabo, pero wla kaayo ko padala sa moment adto one time
ra sad namo to nabuhat. Pero fertile na
diay ko adto. One day, nag chika mi ni Dian
nga mo uli na kuno iya kuya sa Lanao del Norte didto sa ilang probinsya. Wala ko
nag pahalata niya nga nag luya ko pagkahibalo adto.
Aftr 3months, na usab akong mga taste. Pati lotion, cologne ug dili
nako ganahan ug skiny nga hugot, unya katol akong totoy. Ug pinaka worse pa wala ko gi dugo. Buntis na diay ko adto. Ni uli ko sa ama-a. Wala akong papa kay tua sya sa lugar nga
nagpakalipay nya. Iya na man mi gipasagdan
may gani ako mama naningkamot nga iya nataguyod akong manghod nga usa kabuok. Ug
nag hinuktuk ko ana nga bahin kay wala ko katabang ni mama pag padayon labi na
karun nga naa na koy anak.
Ako gi sultian akong mama nga buntis ko. Iya ko gi sugo nga mag tunaw kape didto ko ka
lugar pag storya. Ako gi ignan si mama nga buntis ko. Ingon siya “kinsay amahan?” Ingon ko, “wala na
siya ma dili pa kuno siya handa managot.” Ingon akong mama “unsa may plano nimu.”
Ingon ko, “ako buhion ma, bahalag wala siyay papa.” Kaluoy sa ginoo wala ko kulataha sa akong
mama. After one month, ni hawa ko sa
akong trabahuan kay end contract naku wala nako nag pa-renew. Unya ni uli akong papa kay nakahibalo siya
nga buntis ko. Iys ko gi istoryahan pero kaluoy sa diyos wala ko kulataha sa
akong papa. Pasalamat kaayo ko adto.
Akong gi atiman akong baby sa akong tiyan ug gipasagdan nako ang
mga storya sa mga silingan, nag pa pre-natal ko kada bulan. Nangita ko ug
pamaagi nga di ko mag salig sa akong ginikanan. Akong gi baligya akong memory nga 8GB para pa
midtech, ako dayon gi baligya akong cellphone para pa ultrasound. Ang akong pag
panganak libre sa health center. Ang
gamit sa akong anak, naa man koy gibuhi nga baboy mao akong baligya.
Sad to say ni hawa na sad ako papa sa amoa kay nag-away nasad sila
sa akong mama tungod sa kabit. Unya ni
labay ang tuig naa na koy anak ni uli ug balik akong papa. Pag mata nako wala
na akong anak iya na gi dala-dala. Nag
banha ko kay wala na akong anak sa akong tapad, wala man diay ko kabantay na abot akong papa
mga ala-una sa kadlawon, hinanok akong tulog.
Nakita nako among lamisa puno sa pasalubong wala nalang ko nag yaw-yaw
pa ni papa gipasagdan na lang nako siya. Bisan wala siya sa akong pag panganak.
Maau ang dagan sa akong kinabuhi adto. Ang akong papa nag tarong na, nagtrabaho
para namo ug sa iyang apo kay usa raman iya apo unya lalaki pa jud kay kami sa
akong igsoon duha ka babae.
Nilabay ang panahon, usa n aka tuig akong anak, nakapanarbaho ko,
ug ako na handaan ang iyang birthday. Lechon
baboy ug mga putahi akong gi paningkamot, gi gatas pa jud nako bisag lisud,
akong gi agwanta. Ni abot ug 2 yrs akong
anak, naka uyab ko, ug akong gi-open sa akong family pero wala mi nag dugay kay
naa siyay gika buangan nga babae minyu pa jud.
Nasakitan kaayo ko kay gi ayo-ayo ko pag text sa babae niya, pa as if ba
nga ako uyab ang nag text pero ma klaro gud sa tinisan ako lang gi pasagdan.
Sakit kaayo iya mga text, usa ra akong gi ingun “ayaw na nako pang
hilabot kay kahibalo baya ko ikaw ni iyang kabit basin maulawan ka, wala man ko
ma hangol niya siya raman and ga sige
anhi sa amoa, imuha na kana.” Nag bulag jud mi. Naay manguyab nako ako na lang gi deadma. After mga years nilabay naka barkada kog
lalaki, unya nag ka close me, akong na share niya ajong kasakit ug kalipay, ug
siya sad. Komedyante, parehas mi mawala akong kakapoy kung siya akong ka text ug
katawag inig out nako sa trabaho.
Nay mga naguyab nako ako na lang gi pang deadma. Naka ingon ko nga
wala gihapon mag dugay ani kay angkan ko, ako nalang gi suod akong mga barkada,
ni balik ko pag pamarkada pero naay limit mo uli kog weekend samoa para sa akong
anak ug wala ko nag pabaya. Happy nako ani kay bisag naa koy anak nabuhi nako sa
akong sariling sikap. Bisan pa man ug naa akong parents nga dili pakit-on ang
amahan sa akong baby puhon dili nako ma promise sa ila kay kung wala siya wala
koy anak karon.
Sa karon nag pabilin gihapon kong single mom. Ug akong family buo
na, sukad naa nay apo sila, nag sugod na si papa sa uno. Nag uma ug ako nag trabaho
sa syudad para sa akong anak ug ako manghud nag skwela usab, enough nani para
nako. Ug kung hatagan man gani ko ni God ug lalaki, unta dawaton niya ang akong
anak, kay gusto ko dili nako ibilin akong anak sa akong ginikanan kung maminyo
ko puhon.
Para nimu Mark, kung asa ka man karon manghinaot ko nga one day, if
gusto nimo makig kita sa imong anak dili nako itago nimo kay anak man ni nato,
pero kong gusto ka mo support andam gihapon ko mo dawat para sa pag skwela next
year puhon sa atong anak. Pero kung wala,
aw kaya paman sad nako.
Diri ra kutob ug daghang salamat.
GOD BLESS.